این راهنمای جامع تلاش دارد تا با نگاهی کامل، تمام اطلاعات ضروری شامل مدارک مورد نیاز، روشهای مختلف اقدام، هزینههای احتمالی در سال ۱۴۰۴، شرایط خاص و نحوه استفاده از ابزارهای نوین مانند سامانه ثنا را در اختیار شما قرار دهد تا با دیدی باز و آگاهانه قدم بردارید. برای اطلاعات بیشتر میتوانید به سایت دکتر رضا عبدالمحمد مراجعه کنید.
این مدارک پایهی اصلی درخواست شما را تشکیل میدهند و بدون آن ها، امکان پیگیری قانونی وجود نخواهد داشت. به طور کلی، مدارک اصلی شامل اسناد شناسایی زوجه و سند رسمی ازدواج است که نشان دهنده وجود رابطه زوجیت و تعهد مهریه است. بسته به اینکه کدام روش برای مطالبه انتخاب میشود، ممکن است نیاز به ارائه فرمها یا مدارک تکمیلی دیگری نیز باشد که در ادامه به آنها اشاره خواهد شد. دقت در تکمیل و ارائه بدون نقص این مدارک، نقش مهمی در جلوگیری از اطاله دادرسی یا روند اجرایی دارد.
چنانچه زوجه تصمیم بگیرد مهریه خود را از طریق اداره اجرای ثبت اسناد پیگیری کند، که این روش معمولاً برای مهریههای ثبت شده در سند رسمی ازدواج کاربرد دارد، علاوه بر مدارک هویتی و عقدنامه که پیشتر ذکر شد، باید اقدام به تکمیل و ارائه فرم مخصوصی به نام "درخواست صدور اجرائیه ثبتی" نماید. این فرم در همان دفترخانه ازدواجی که عقد در آن به ثبت رسیده است، موجود بوده و پس از تکمیل توسط زوجه، دفترخانه مدارک را بررسی و درخواست را برای اقدامات بعدی به اداره اجرای ثبت اسناد مربوطه ارسال میکند تا فرآیند شناسایی و توقیف اموال زوج آغاز گردد.
امروزه بخش عمدهای از فرآیندهای قضایی و ثبتی از بستر الکترونیک انجام میشود و سامانه ثنا (سامانه ثبت نام الکترونیک قضایی) نقشی کلیدی ایفا میکند. برای اقدام به مطالبه مهریه از این طریق، اولین قدم ثبت نام و احراز هویت در سامانه ثنا است که میتواند به صورت آنلاین یا با مراجعه حضوری به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام شود. پس از ثبت نام، زوجه باید با در دست داشتن مدارک عمومی ذکر شده (اصل کارت ملی، شناسنامه و عقدنامه) به یکی از این دفاتر مراجعه کند. در آنجا، کارشناسان دفتر بر اساس مدارک ارائه شده، دادخواست حقوقی (برای ارجاع به دادگاه) یا درخواست صدور اجرائیه ثبتی را تنظیم و از طریق سامانه به مرجع صالح ارسال میکنند. هرچند فرآیند الکترونیکی است، اما ارائه اصل مدارک در دفتر خدمات قضایی برای تطبیق و تأیید اولیه ضروری است.
مقایسه روشهای اصلی مطالبه مهریه
برای درک بهتر تفاوتهای دو روش اصلی، جدول زیر میتواند مفید باشد:
ویژگی | دادگاه خانواده | اجرای ثبت اسناد |
کاربرد اصلی | مهریه سند عادی، اختلافات، دعاوی همزمان | مهریه مندرج در سند رسمی ازدواج |
مبنای سند لازم | سند رسمی یا عادی (پس از اثبات در دادگاه) | فقط سند رسمی ازدواج (عقدنامه) |
سرعت فرآیند | معمولاً کندتر (نیاز به دادرسی و صدور حکم) | معمولاً سریع تر (ورود مستقیم به مرحله اجرا) |
تمرکز رویه | رسیدگی ماهوی به اختلاف، صدور حکم قضایی | شناسایی و توقیف اموال بر اساس سند لازم الاجرا |
هزینه اولیه | هزینه دادرسی بر اساس ارزش خواسته (مهریه) | هزینه درخواست اولیه کمتر، هزینه اجرایی (نیم عشر) بعد از وصول |
پیچیدگی | ممکن است به دلیل روند دادرسی پیچیده تر باشد | فرآیند اجرایی مشخص تر و اداری تر |
فرآیند به اجرا گذاشتن مهریه، چه از طریق دادگاه و چه از طریق اجرای ثبت، شامل مراحل مشخصی است که از ثبت اولیه درخواست آغاز و تا وصول نهایی مهریه یا توقیف اموال ادامه مییابد. باید توجه داشت که مدت زمان ذکر شده برای هر مرحله کاملاً تقریبی است و میتواند تحت تأثیر عوامل متعددی مانند حجم کاری مراجع رسیدگی کننده، میزان همکاری زوج، وجود یا عدم وجود اموال قابل توقیف، اعتراضات احتمالی زوج به روند اجرا و پیچیدگیهای خاص هر پرونده، به طور قابل توجهی متغیر باشد. البته شما میتوانید از مشاورههای وکیل اعسار مهریه برای کاهش یا تقسیط مهریه استفاده کنید.
مطالبه قانونی مهریه مستلزم پرداخت هزینههایی است که میزان آنها بر اساس تعرفههای قانونی مصوب در سال ۱۴۰۴ تعیین میشود. این هزینهها عمدتاً شامل هزینه دادرسی (در صورت اقدام از طریق دادگاه)، هزینه اجرایی (در روش اجرای ثبت)، هزینه خدمات ارائه شده توسط دفاتر الکترونیک قضایی و در صورت تمایل، دستمزد وکیل برای مهریه میشود.
شرایط خاص | توضیحات | مدارک موردنیاز | نکات مهم |
---|---|---|---|
اجرای مهریه در دوران عقد | حتی پیش از شروع زندگی مشترک امکانپذیر است و نیازی به اثبات رابطه زناشویی نیست. | - اصل سند ازدواج - شناسنامه و کارت ملی زوجه | از لحظه عقد، مهریه بهعنوان دین ثابت میشود. |
مطالبه مهریه همزمان با طلاق یا طلاق توافقی | زوجه میتواند در جریان طلاق برای مهریه اقدام کند یا از توافق انجامشده استفاده نماید. | - مدارک هویتی - سند ازدواج - شماره پرونده طلاق (در صورت وجود) | در طلاق توافقی، شرایط پرداخت یا بذل مهریه در حکم دادگاه درج میشود. |
مطالبه مهریه پس از فوت زوج | مهریه جزء دیون ممتاز است و از ماترک پرداخت میشود، پیش از تقسیم ارث. | - سند ازدواج - مدارک هویتی زوجه - گواهی فوت - گواهی انحصار وراثت | دادخواست باید به طرفیت تمام وراث تنظیم شود. مهریه بر ارث مقدم است. |